Hoed

Het overlijden van Leonard Cohen heeft me meer bezig gehouden dan ik had gedacht. Natuurlijk ‘mis’ ik hem niet. Ik heb hem één keer gezien, drie jaar geleden in Ziggo Dome. Een optreden waar ik bijzonder van onder de indruk was. Er kwam een breekbare man op, met een hoed en een brede glimlach. Hij stond wat onvast op zijn benen, maar toen hij eenmaal begon te zingen, zag je dat niet meer en werd je meegesleept door zijn tekst en muziek. En zijn stem was nog best krachtig voor een (toen) 79-jarige. Hij was ook buitengewoon geestig en charmant en had de uitverkochte concertzaal compleet in zijn ban. Ik heb hem nooit ontmoet of de hand geschud, in het dagelijks leven is het gemis er niet. Bovendien klinkt zijn stem de hele dag door het huis en is hij dus zeker hier. Voor zijn muziek is het nooit ‘Closing time’.

Afscheid

Met dat nummer eindigde hij drie jaar geleden zijn concert. Daarna huppelde hij het podium af en lichtte daarbij zijn hoed vrolijk op. Een mooi afscheid. We zouden hem nooit meer zien. Na het verschijnen van zijn – wat bleek – prachtige laatste cd , werd al gezegd dat een nieuwe tournee er niet zou komen.

Hij heeft een royaal oeuvre achtergelaten, waar ik nog mijn hele leven mee door kan. Ik heb geen favoriete cd, geen meest gedraaid nummer. Toen hij tijdens het concert drie jaar geleden ‘Anthem’ zong, met zijn misschien wel meest geciteerd tekstregel (‘There is a crack in everything, that’s how the light gets in’) begon de man die pal voor mij zat te huilen. Dat is ook een prachtig nummer en al zijn muziek blijft boeien. Als pianoliefhebber kan ik het van hem wél hebben, dat hij zijn liedjes componeerde op een simpel Casio keyboardje en de simpele melodieën bijna schaamteloos met één vinger op het podium speelde. Op al een even eenvoudig elektrisch klavier. Omdat het zulke rake melodieën zijn en zijn orkest het met louter akoestische instrumenten zo mooi aanvulde. Zijn teksten hebben genoeg mysterie om te blijven ontdekken. Het engelengezang dat zijn donkere stem begeleidt, zorgt altijd voor een audio-paradox.

Bloem

Ik houd van poëzie op muziek. Als het november is, denk ik altijd aan het gedicht van J.C. Bloem, dat De Dijk ooit zo mooi heeft gezongen. Als het dan eens regent in november, zing ik dat gedicht in gedachten en lijkt deze steeds donker wordende maand vol onstuimig herfstweer alweer minder erg. Poëzie helpt. Zeker als het mooi gezongen wordt.

Als dan een dichter/zanger van wereldklasse overlijdt, krijg je een vreemd en ongemakkelijk soort verdriet. Je denkt iemand te kennen omdat iemands stem al zo lang in je leven is, maar je hoort er gewoon niet bij. Je bent niet uitgenodigd op de begrafenis en ‘slechts’ een liefhebber of hooguit een anonieme fan. Dat is maar een beperkt soort ‘kennen’, want je weet niet hoe iemand echt was. Dat weet je uiteindelijk maar van een handjevol mensen in je leven. Van Leonard Cohen kun zijn biografieën erop nalezen, wat ik heb gedaan, maar dichterbij kom je niet.

De vraag is ook of je dat wel wilde. Nee, eigenlijk niet. Als zo’n poëtisch genie zijn woorden deelt en dat met een diepe, warme stem de wereld in blaast, is dat al meer dan genoeg.